Kierunki lokat funduszu inwestycyjnego na rynku finansowym

Fundusze inwestycyjne na polskim rynku lokując swoje aktywa korzystają z instrumentów – najogólniej rzecz ujmując – rynku finansowego. Nieco konkretyzując mam tu na myśli między innymi papiery wartościowy rynków: pieniężnego i kapitałowego. W tym rozdziale będę chciał przybliżyć zagadnienia teoretyczne dotyczące tychże właśnie rynków w Polsce pod kątem inwestowania na nich przez fundusze inwestycyjne. Fundusz inwestycyjny jest jak już wspomniałem inwestorem instytucjonalnym zaliczanym do tej grupy obok przedsiębiorstw, banków, towarzystw ubezpieczeniowych, funduszy emerytalnych oraz innych instytucji finansowych. I wraz ze swoimi aktywami stanowi element składowy systemu finansowego, który zdefiniujemy jako mechanizm współtworzenia i przepływów siły nabywczej między podmiotami gospodarczymi, składający się z instrumentów, rynków oraz instytucji finansowych, a także zasad, według których one działają.^[1]

Z powyższej definicji wynika, że składową systemu finansowego jest rynek finansowy, który jest jednym z podstawowych rynków funkcjonujących w każdej gospodarce i jest rynkiem, na którym zawierane są transakcje, polegające na zakupie i sprzedaży instrumentów finansowych^[2], a więc i miejscem gdzie fundusze będą swoje aktywa lokować tworząc ich pewną strukturę determinującą w znacznym stopniu ich późniejszą efektywność. Instrumenty takie można definiować jako roszczenie (zobowiązanie) finansowe, tj. odnoszące się do majątku, jednych podmiotów gospodarczych w stosunku do drugich^[3]. Inna zaś definicja mówi o instrumencie finansowym jako kontrakcie (umowie) między dwoma stronami, regulującym zależność finansową między nimi^[4]. Jednakże jakkolwiek zdefiniowane zostałyby instrumenty finansowe, tworzyć będą one, wraz z rynkiem finansowym jego zasadami i instytucjami, całość nazywaną systemem finansowym.

Tak przedstawiony rynek finansowy, będący elementem systemu finansowego, można dzielić na różnego rodzaju segmenty. Przedstawienie dobrego podziału nie jest łatwe, ponieważ w ostatnich latach na świecie powstało wiele nowych rodzajów instrumentów, które trudno zakwalifikować do tradycyjnych segmentów rynku finansowego.

Najbardziej klasycznym z podziałów jest – na rynek pieniężny i kapitałowy. Głównym kryterium tego podziału jest rozgraniczenie terminów wymagalności instrumentów będących przedmiotem obrotu na tych rynkach oraz funkcje, jakie te rynki spełniają, a to w naszej gospodarce przekłada się na rentowności osiągane z inwestowania w te instrumenty, a więc znajduje odzwierciedlenie w efektywności lokujących swoje aktywa na tych rynkach funduszy inwestycyjnych.

Rynek pieniężny tworzą transakcje instrumentami o dużej płynności, mającymi charakter z reguły wierzycielski. Przyjmuje się, że termin wymagalności instrumentów rynku pieniężnego wynosi, co najwyżej rok. Podstawowym celem funkcjonowania rynku pieniężnego jest płynność podmiotów gospodarczych. Z kolei rynek kapitałowy tworzą transakcje instrumentami finansowymi o charakterze wierzycielskim bądź własnościowym. Termin realizacji instrumentów rynku kapitałowego wynosi, co najmniej rok. Podstawowymi celami funkcjonowania rynku kapitałowego są: efektywna alokacja kapitału między podmioty emitujące instrumenty tego rynku, właściwa wycena instrumentów tego rynku oraz uzyskanie dochodu przez inwestorów.^[5]

Ze względu na innowacje finansowe i wzrost ich roli, podział ten uzupełnia się wyróżniając dodatkowo rynek instrumentów pochodnych i rynek walutowy. Ja jednak przyjmę ten tradycyjny – klasyczny podział na rynek pieniężny i kapitałowy, pozostałe traktując jako ich podzbiory.

---

[1] Z. Polański, Pieniądz i system finansowy w Polsce. Lata 1982 – 1993. Przemiana ustrojowa, PWN, Warszawa 1995, s. 17

[2] K. Jajuga, T. Jajuga, Inwestycje. Instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, PWN, Warszawa 1998, s. 17

[3] Z. Polański, Pieniądz…., op. cit., s. 18

[4] K. Jajuga, K. Kuziak, P. Markowski, Rynek kapitałowy, Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1997, s. 12

[5] K. Jajuga, T. Jajuga, Inwestycje…,op. cit., 17-18