Źródła finansowania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

Zakończenie pracy podyplomowej

Wśród pozostałych źródeł finansowania działalności gospodarczej, największe znaczenie wydaje się odgrywać leasing. Jest to forma finansowania szczególnie atrakcyjna dla przedsiębiorstw rozpoczynających działalność, gdyż nie wiąże się z nią konieczność posiadania odpowiednio długiego stażu działalności oraz zabezpieczeń, które byłyby niezbędne w przypadku ubiegania się o kredyt bankowy. Dla mikroprzedsiębiorstw, źródłem wymiernej pomocy mogą być także fundusze pożyczkowe. Często są one jedynymi instytucjami, które gotowe są zaryzykować zainwestowanie środków na etapie rejestracji przedsiębiorstwa. Interesującą formą finansowania jest również franczyza, choć w każdym przypadku niezbędna jest szczegółowa analiza warunków współpracy z franczyzodawcą. Wzrasta również rola dotacji i subwencji, w szczególności pochodzących z Unii Europejskiej.

Do najczęściej wykorzystywanych sposobów finansowania działalności przedsiębiorstw należą: kredyt kupiecki, kredyt bankowy oraz leasing. Dominującą formę finansowania stanowią wśród nich zobowiązania handlowe. Nie jest to sytuacja korzystna, gdyż zwiększa ryzyko niewypłacalności przedsiębiorstwa oraz nie sprzyja akumulacji kapitałów, które są niezbędne do jego rozwoju^[1].

Coraz większą rolę wydają się również odgrywać dotacje z Unii Europejskiej, co w sposób bezpośredni związane jest z faktem wstąpienia Polski do struktur unijnych i uzyskaniem dostępu do funduszy strukturalnych. Obserwowany wzrost zainteresowania dotacjami, który przejawia się m.in. w lawinowo rosnącej liczbie składanych wniosków, pozwala oczekiwać, że ta forma finansowania będzie nabierać coraz większego znaczenia.

Integracja z rynkiem wspólnotowym rodzi także nadzieje na szerszy rozwój finansowania typu venture capital. Jest to szczególnie istotne wobec trudności związanych z wykorzystaniem potencjału polskich naukowców, którzy nie posiadają środków niezbędnych do wdrożenia określonych rozwiązań w praktyce gospodarczej.

Formami finansowania, które cieszą się zainteresowaniem w szczególności przedsiębiorstw będących w początkowej fazie rozwoju, są mikropożyczki oferowane przez fundusze pożyczkowe oraz leasing. Dają one możliwość pozyskania środków pieniężnych oraz dóbr trwałych bez konieczności posiadania określonego stażu działalności oraz zabezpieczeń, które byłyby niezbędne w przypadku ubiegania się o kredyt bankowy. Należy zaznaczyć, że leasing jest uniwersalnym źródłem finansowania, które wykorzystywane jest zarówno przez przedsiębiorstwa mikro, małe, jak i średnie czy duże. W przypadku leasingu występuje dodatkowo efekt tarczy podatkowej, która powoduje zmniejszenie zobowiązań z tytułu podatku – oczywiście przy założeniu, że firma jest rentowna. Istotnym atutem finansowania działalności poprzez leasing jest również możliwość spłaty zobowiązań z tytułu rat leasingowych, ze środków pieniężnych wygenerowanych dzięki użytkowaniu leasingowanego dobra – bez wpływu na strukturę właścicielską i związany z tym udział w zysku osób trzecich. Nie bez znaczenia wydaje się być również fakt, że zarządzanie przedsiębiorstwem pozostaje w 100 % w rękach dotychczasowych właścicieli.

W praktyce gospodarczej znikome jest wykorzystanie instytucji weksla. Rozwój rozliczeń płatniczych opartych na wekslu, z racji tego, że umożliwia on dokonanie zapłaty bez posiadania środków pieniężnych, może być jednym ze sposobów na zmniejszenie zatorów płatniczych, będących jedną z przeszkód w rozwoju działalności gospodarczej. Jednocześnie brak określonej wiedzy, praktyki w posługiwaniu się tym instrumentem, związane z tym ryzyko, a także trudności w ewentualnym zdyskontowaniu weksli w banku, powoduj ą dalszy zanik rozliczeń za pomocą weksli. Celowym wydaje się jednak, aby – przynajmniej w stosunku do stałych kontrahentów – spróbować zastosować weksel we wzajemnych rozliczeniach. Powinno to pozwolić na zredukowanie poziomu wykorzystania kredytów obrotowych i w rezultacie na zmniejszenie wysokości płaconych odsetek.

Pewnym ograniczeniem w dostępie do źródeł finansowania przedsiębiorstw z sektora MŚP jest również brak wiedzy na temat praktycznych możliwości ich pozyskania. Rozwój Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw, bezpłatne konsultacje dla przedsiębiorców, a także działalność inkubatorów przedsiębiorczości i regionalnych centrów rozwoju przedsiębiorczości, powodują pozytywną zmianę w tym zakresie. Wzrost konkurencji i związane z tym utrudnienia w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, w pewien sposób wymuszają posługiwanie się nowoczesnymi metodami finansowania działalności. Od tego, czy przedsiębiorstwo będzie w stanie pozyskać niezbędne kapitały, przy jednoczesnej minimalizacji związanych z tym kosztów, może zależeć, czy osiągnie ono sukces, czy też zostanie wykluczone z rynku.

—

^[1]    A. Skowronek – Mielczarek, Małe…, op. cit., s. 175.